DİL KURULTAYI

Uluslararası nitelik taşıyan Türk Dil Kurultay'ının ilki 1988'de
yapılmış olup VI. sı geçtiğimiz ay içinde Ankara'da Bilkent Otel'de büyük
bir katılımla gerçekleştirildi. Kaşgarlı Mahmut"un doğumunun 1000. Harf İnkılâbı'nın 80. TDK'nın kuruluşunun 76. yılının güzelliği içinde
438 bildirili Uluslararası bir kurultaydı bu…
Ağırlıklı, yoğun geçen kurultay; çok iyi düzenlenmiş, hiçbir aksaması
olmayan bir büyük çalışma ve 34 ülkeden (Makedonya'dan Çin'e kadar)
gelen bilim adamlarıyla Türk Dili'nin sorunları üzerinde büyük bir buluşma…
19 Ekimden itibaren otele girişler başlamış. Yurt dışından gelenler,
hava alanında karşılanıp otele getirilmiş, TDK bu işi bir düzenleme
şirketine vermiş, onlar da bu işlerindeki başarıyı özverileriyle yakalamışlardı.
Kurultay sabahı kayıtlar başladı, çantalar dağıtıldı ama öyle bir çanta
ki, içi TDK'nın çıkardığı bilimsel yayınlarıyla dolu tam bir dil kültürüyle
TDK'ya yakışan, bilim adamlarına ve 34 ülkeye dilimizin kültürel yapısını
taşıyan çanta kütüphanesi… Bu kütüphaneyi bize ulaştıran TDK
yetkililerine ve kurultayda tüm sorumluluk yüklenenlere içtenlikle
teşekkür etmek, bize düşen bir görev olmalıdır.
20 Ekim sabahı saat 10.00 da kurultayın açılışı TDK Başkanı
Ş. Halûk Akalın tarafından uzun ve bilgilendirici bir konuşmayla başladı;
arkasından AKDTYK Başkanı Sadık Tural"ın dilimize ve bulunduğu
makama yakışan anlamlı konuşmasından sonra Sayın Başbakan'ın, Fazıl
Hüsnü Dağlarca'yı anarak, Türkçe üzerine olan düşüncelerini ortaya koyan
konuşmasını, TDK'nın genel ağ sistemine soktuğu Büyük Türkçe Sözlük
ile Türk Dili, Belleten ve Türk Dünyası dergilerinin sanal ortamdaki açılışı izledi. Tüm dünyaya açılan bu pencerenin Türk dili açısından yararlı
olacağını düşünmek; Türkçemizin hem Türk dünyasında, hem Türkçeyi
öğrenmek için çaba harcayan diğer ülkelerdeki Türkçe sevdalılarına iyi bir
hizmet sunulduğunu ve bunu sizinle paylaşmanın da zevk olduğunu
söylemek isteriz.
Kurultay boyunca sunulan çok önemli ve gerçekten Türkçemizde
sorun haline gelmiş bildiri konuları tartışıldı. Bunlardan birkaçını yazarak,
diğer etkinliklere geçelim:
1-Kaşgarlı Mahmut"un o güzel eseri ve kendisi üzerine sunulan
bildiriler.
2-Türkçemizin imlâ kuralları ve sözlüklerdeki sorunlar üzerine
sunulan bildiriler.
3-Türkçemizde gerçekten sorun haline gelen ve çeviri ve çevirideki
farklılıklar üzerine bildiriler.
Üzerinde tartışmayı unuttuğumuz noktalama işaretleri üzerine bir
bildiri vardı ki;
Virgüllü Noktadan, Noktalı Virgüle Geçişin Kaotik Öyküsü,
Bana bu bildirinin hazırlanış ve araştırılış yönü ilginç geldi.
Gerçekten de imlâ kurallarından sonra üzerinde durulacak, en
önemli konulardan biri de noktalama işaretleridir. Yazılarımızda noktalama
işaretlerini yerinde kullanan ne öğrencilerimiz, ne yazarlarımız, ne de
gazete muhabirlerimiz çok şükür yok (!?). Bu konuyu bir yazımızda ayrıca
ele alacağız. Bu yüzden ne okuma biliyoruz, ne konuşma, ne de yazma!?
Kurultay bir yandan bilimsel doluluklarla ve tartışmalarla devam
ederken; bir taraftan da kurultaya katılan yüzlerce akademisyen ve
uzmanlara Bilkent Otel'de TDK'nın ev sahipliğinde gerçekten bilimsel bir
dinlenme, buluşma, kaynaşma ve grup sohbetleriyle farklılaşarak,
her gece ayrı bir etkinlik içinde ( Kültür Bakanlığı'nın Türk Halk,
Türk Sanat Müziği ve Halk Dansları ekibinin nefis gösterileriyle) tam
bir kültür bütünleşmesi ve buluşması oluştu.
Kurultayın son gününe gelindiğinde önceden plânlanan şekilde,
cumartesi sabahı Karaman ve Konya gezisi için otobüslerle yola çıktık;
beni, İç Anadolu'muzda görmediğim kültür şehirlerimizi görebilmenin
heyecanı ile yolculukta yeni arkadaşlıkların oluşmaya başlaması ve
Anadoluda doğan güneş ışınlarının parlaklığı sardı. Kafamdan neler
geçmedi,neler! Yavuz Bülent'in “Anadolu”, F aruk Nafiz'in “ Han Duvarları” şiirleri mi dersin, Karamanlı Sarı Paşa (Atatürk), Kâzım Karabekir mi dersin…O güzellikler içinde geniş bir Konya Ovası'ndan
bir de baktık ki, Türk Dili'nin başkenti sıfatını alan şehre gelmişiz. Karaman'da, Belediye Başkanı Sayın Ali Kantürk beyin sıcaklığını şehre yansıtan belediye bandosu ve halk oyunları ekibinin karşılaması,
Karaman'ın fahri hemşehrisi TDK Başkanı Sayın Ş. Halûk Akalın'ın
Türk Dili'nin başkentinde TDK'nın etkisini hissettiren sıcaklığı, belediye başkanının cömertliğini sergileyen öğlen yemeği ve diş kirası kabilinden başkanın akademisyenlere içi dolu bir çanta hediyesi… Bir çanta ki; içi Türklük ve Atatürk kokan, Türkçe ve dostluk dolu bir çanta…Sonra, Mevlâna"nın annesi ve ailesinin türbeleri, Yunus Emre Dergahı, Karaman evi…
Ali Ünlüler hocamızın herkesle olan iletişimi… Bir de benim için bir sürpriz olan otuz yıldır görmediğim bir dostumun, akademisyen kimliği ile yönetici (dekan) olarak karşıma çıkması.
Şehir; tamamen Türkçe'yi fermanla resmîleştiren, Türkçe
söyleyişiyle bize yol gösterip gönül adamı olmayı, bilimin kendini
bilmekten geçtiğini bize hatırlatan, Türk'ün ve Türkçenin gücünü
bu millete tekrar yaşatan, kısacası Arif Nihat Asya"nın dediği gibi “hor görme delikanlım kendini” sözünü bizde etkin kılan Karamanlı
Sarı Paşa ile her tarafı Türk ve Türkçe kokan Anadolu coğrafyası Karaman… Akşamın yaklaştığı vakit Karaman'dan ayrılarak, Mucur"da Çatalhöyük kazılarına girdiğimiz yerde bir köylümüzün Anadolu
cömertliğini dilimlenmiş kavunla pekiştirmesi var ya!...
Bunun ne tadı anlatılır, ne de orada kavun yiyenlerin birbirine olan ikramı...Karınların açlığı akşam yemeğiyle Konya sofrasında
buluşunca artık günün güzelliği içinde sona gelmenin bedensel
yorgunluğu da herkeste belirmeye başlamıştı.
Güzel bir kurultay, güzel bir gezi, güzel bir kaynaşma yerini gelecek
yıllardaki kurultaylara, ulusal sempozyumlara bırakıyor ve herkes
birbiriyle Türkçe söyleyiş, Türkçe davranış ve Türkçe düşünüşle
vedalaşıyor, Türk Dil Kurumu"nun düzenlediği kurultaydan mutlulukla ayrılıyordu. Bize düşen ise;
Atatürk'çe düşünüş ve Türkçenin söz varlığını gelecek
Kurultaylara da taşıyacak olan Atatürk Yüksek Kurumu ile Türk Dil Kurumu yöneticilerine teşekkür etmekti.


Gelecekteki Türk Dili Kurultayı"nın “Yeni Türkiye"nin Önsözü” ve
“Atatürk"ün 1915"te”doğduğu Çanakkale"de her türlü imkânı olan
beş yıldızlı Kolin Otel'de düzenlenmesi için bize düşen göreve şimdiden
talip olarak, Çanakkale'mizin tarihî ve coğrafî güzelliklerinin Türk
dünyasına da sergilenmesi dileğiyle, sevgiler…


Not:
25-28 Eylül'de Kıbrıs'ta Bilkent Üniversitesi ile Lefke Avrupa Üniversitesi'nin ortaklaşa düzenlediği Büyük Türk Dil Kurultayı'nı da
ayrıca ele alacağız.

15.11.2008
Dr. Hayrettin Parlakyıldız